Co-enzym Q10: definitie en voordelen
Het in 1957 in de Verenigde Staten ontdekte en geïsoleerde co-enzym Q10 (vaak afgekort tot CoQ10) is een stof die structureel lijkt op vitamine K en in het hele lichaam voorkomt (1). Het is dan ook deze alomtegenwoordigheid, in het Engelse deze 'ubiquity' die verantwoordelijk is voor de tweede benaming ervan, namelijk ubiquinon.
Co-enzym Q10 is betrokken bij de mitochondriale ademhalingsketen en zet voedingsstoffen om in brandstof die direct door de cellen kan worden gebruikt (2). Het wordt daarom in hogere concentraties aangetroffen in organen met een hoog energieverbruik, zoals de lever, de nieren en de hartspier (3).
Onder invloed van veroudering, leefstijlgewoonten, maar ook bepaalde medicijnen (zoals tricyclische antidepressiva of cholesterolverlagers) neemt de CoQ10-synthese helaas af (4-5). Ook werd waargenomen dat mensen met hartfalen, tandvleesaandoeningen, metabole afwijkingen of spierpijn vaak lagere niveaus hebben (6-7).
Voedingssupplementen met co-enzym Q10 (zoals Coenzyme Q10, CoQ10+Tocotrienols en Ubiquinol) zijn in de loop der tijd steeds populairder geworden.
Co-enzym Q10: gevaren en contra-indicaties
Ook al worden supplementen met co-enzym Q10 door de wetenschappelijke gemeenschap als veilig beschouwd, blijven ze in bepaalde situaties gecontra-indiceerd.
Zwangere vrouwen
In de eerste plaats worden ze uit voorzorg afgeraden voor zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven, omdat er tot nu toe onvoldoende veiligheidsgegevens bekend zijn.
CoQ10 en mogelijke risico's voor diabetici
Mensen met diabetes moeten tevens voorzichtig zijn. Het klopt dat co-enzym Q10 momenteel centraal staat in veelbelovende onderzoeken naar glykemische regulatie, maar bij sommige patiënten zou het hypoglykemie kunnen veroorzaken en deze hypothese wordt in verschillende publicaties besproken (8-9). De wetenschappelijke literatuur maakt ook melding van zeldzame gevallen van het insuline-auto-immuunsyndroom bij mensen zonder diabetes (10). Hoewel suppletie mogelijk is met toestemming van een arts, blijft het noodzakelijk om de bloedsuikerspiegel nauwkeurig in de gaten te houden.
Interacties tussen co-enzym Q10 en bepaalde antistollingsmiddelen
Omdat CoQ10 chemisch lijkt op vitamine K zou het kunnen interfereren met antistollingsmiddelen uit de categorie met vitamine K-antagonisten door hun effectiviteit te verminderen. Sommige studies hebben in het bijzonder een verminderde gevoeligheid gerapporteerd voor warfarine dat gewoonlijk voorgeschreven wordt in plaats van heparine in geval van longembolie of tromboflebitis (11-12). Omdat co-enzym Q10 het metabolisme lijkt te versnellen, is er een verhoogd risico op de vorming van bloedstolsels (13). Er moet echter worden opgemerkt dat in een crossoverstudie uitgevoerd op 24 proefpersonen die warfarine gebruikten, geen merkbare interactie werd gevonden (14). Gezien de tegenstrijdige bevindingen in deze context, is het nogmaals het beste om een professionele zorgverlener te raadplegen als u van plan bent om een supplement te gebruiken.
Gebruik van CoQ10 tijdens de behandeling van kanker: risico?
Het volgen van een co-enzym Q10-kuur tijdens een behandeling van kanker leidt tot felle discussies. Hoewel verschillende studies wijzen op een mogelijk beschermende werking op de harttoxiciteit veroorzaakt door bepaalde chemotherapiemiddelen, zou het tegelijkertijd de effectiviteit van pro-oxidante therapeutische strategieën (zoals radiotherapie, cyclofosfamide of bepaalde tumorantibiotica) verminderen, waarbij de productie van vrije radicalen een sleutelrol speelt bij de beschadiging van kankercellen (15-16). Ook hier is het van absoluut belang om eerst medisch advies in te winnen alvorens te beginnen met het nemen van een supplement.
Co-enzym Q10: zijn er bijwerkingen?
Het innemen van een co-enzym Q10-supplement wordt over het algemeen zeer goed verdragen door het lichaam, omdat de molecule daar van nature al aanwezig is (17). Bijwerkingen kom dan ook zelden voor en zijn meestal van onschuldige aard voor personen in goede gezondheid. Het gaat voornamelijk om niet-ernstige maagdarmstoornissen (misselijkheid, diarree).
CoQ10-supplementen: welke kunt u het beste kiezen?
De synthese van co-enzym Q10 neemt doorgaans af vanaf het 30e levensjaar. We geven u een aantal tips om uw inname te verhogen (18). Hoewel sommige voedingsmiddelen het van nature bevatten, zoals rundvlees, kip, vette vis of bepaalde oliehoudende vruchten, kunt u eenvoudig aan grotere hoeveelheden komen door gebruik te maken van co-enzym Q10-supplementen met hoge biologische beschikbaarheid (zoals Coenzyme Q10 waarbij de substantie aangeboden wordt in olieachtige capsules voor maximale opname).
Sommige synergetische formules combineren CoQ10 met vetoplosbare verbindingen zoals vitamine E (tocotriënolen en tocoferolen) om de assimilatie ervan te vertienvoudigen en de werking ervan te richten op "vette" organen, zoals het hart (het duo CoQ10+Tocotrienols is gebaseerd op een gepatenteerd mengsel dat het volledige spectrum van tocotriënolen en alfa-tocoferol samenbrengt) (19).
Om door de cellen gemobiliseerd te worden, moet ubiquinon eerst door enzymen worden omgezet in ubiquinol. Het is mogelijk om deze actieve biologische vorm van CoQ10 die bekend staat als de best geabsorbeerde vorm, direct aan te vullen (bijvoorbeeld met het supplement Ubiquinol dat ook hier aangeboden wordt in de vorm van softgels) (20).
